مکانیک تاسیسات صنعتی چیست؟
رشته ی مکانیک تاسیسات صنعتی را می توان یکی از رشته های دانشگاه های علمی و کاربردی دانست. با پیشرفت جهانی و متمرکز شدن توجه عموم به اقتصاد و مسائل اقتصادی، فناوری صنعت را می توان عامل این موفقیت و پیشرفت دانست. با پیشرفت بسیار سریع صنعت فعالیت و کارهایی که در این زمینه باید انجام گیرد مانند تهویه ی مطبوع و الزامات دیگر نیاز به افراد زبده و کاربلد در این زمینه دارد. داشتن نیروی انسانی ماهر در این زمینه ها و مخصوصا نصب و راه اندازی و تعمیر کاربری ها نیازمند آموزش های اصولی، دقیق و مطابق علم و پیشرفت روز است که بتواند متخصصانی زبده تحویل جامعه دهد. افرادی که در این رشته تحصیل می کنند می توانند در مراکز مربوط مشغول به فعالیت شوند.
تأسیسات مکانیکی ساختمان
شامل تأسیسات بهداشتی، (آبرسانی و فاضلاب)، تهویه مطبوع (سرمایش، گرمایش، تعویض هوا و اگزاست) و همچنین تأسیساتی مانند استخر، سونا، جکوزی و … میباشد. در دنیای امروز تأمین آسایش بشری یکی از هدفهای اصلی است، نقش تأسیسات بهعنوان جزئی از ساختمانها که افراد بهصورت روزمره با آن در تعامل میباشند غیرقابلانکار میباشد.
اجرا تأسیسات مکانیکی
مهندسین مکانیک ساختمان در طراحی سیستمهای گرمایش، تهویه، تهویه مطبوع، HVAC-R، حفاظت از آتش و کاهش نویز برای ساختمانها آموزشدیدهاند. آنها همچنین به طور کامل با حفظ یکپارچگی مطلوب چنین سیستمهایی با طراحی معماری، ساختاری و الکتریکی ارتباط دارند. متخصصین اجرا تأسیسات ساختمانی از تکنیکهای تحلیلی و عددی مدرن برای پیشبینی نوسانات حرارتی و ارزیابی ویژگیهای عملیاتی سیستمهای مکانیکی برای بهینهسازی (بهحداقلرساندن) نیازهای استفاده از فضای مصرف بر اساس مصرف انرژی استفاده میکنند. تجزیهوتحلیل و طراحی مکانیکی تأسیسات ساختمان مبتنی بر اصول اساسی علوم حرارتی و مایعات است که یک جزء ضروری از آموزش مهندسین است.
برخی از خدماتی که در اجرای تأسیسات در ساختمانها ارائه میشود شامل موارد زیر میشود:
- تهویه مطبوع
- راهحلهای ایمنی آتش
- لولهکشی
- سیستمهای PVDF
- سیستم لولهکشی و لولههای پلیپروپیلن
- لولههای تصفیه اسید و سیستمهای خنثیسازی
- خدمات بهداشتی
- اکسیدکنندههای حرارتی
- سوزانندههای VOC
- سیستمهای مدیریت زباله
مراحل انجام تأسیسات مکانیکی ساختمان:
- طراحی و اجرای با کیفیت و مقرونبهصرفه برای تأمین امنیت و اعتماد در اجرای تأسیسات و الکتریکی ساختمان
- تحقیق و بررسی درباره ویژگیهای موردنیاز پروژه و مشورت با همکاران و متخصصین سایر رشتههای مهندسی
- طراحی پروژه و ارزیابی و آزمون و خطای آن
- اطمینان از قابلیت اعتماد و امنیت پروژه طراحی شده
- استفاده از مدلهای ریاضی و طراحی به کمک کامپیوتر
- ارتباط با پیمانکاران و تأمینکنندگان تأسیسات مکانیکی و الکتریکی ساختمان و کار با متخصصین دیگر
- برنامهریزی و مدیریت پروژه با استفاده از قواعد و تکنولوژیهای مهندسی
- توجه به موضوعاتی همچون قیمت، ایمنی و محدودیتهای زمانی
- نظارت و راهاندازی سیستمها و پشتیبانی فنی و نگهداری از تأسیسات مکانیکی و الکتریکی ساختمان بعد از پایان کار
نحوه اجرا تأسیسات
شرکتهای متخصص در اجرای تأسیسات ساختمان به وسیلهای برقراری ارتباط نزدیک با توسعهدهندگان، صاحبان و کاربران، با اشراف کامل به اهداف ساخت ساختمانها، به اجرای خدمات خود میپردازند. دانش مهندسی تأسیسات ساختمان در نهایت باعث ساخت و اجرای ساختمانهای جذاب، سازگار با محیطزیست، دارای امنیت و با کارایی بالا برای ساکنین آن میشود. دانش تأسیسات ساختمان بخش اجرایی تأسیسات را قادر میسازد تا در تمام بخشهای ساختمان، از محیطهای اداری پیچیده و مراکز خردهفروشی، تا موزهها و مؤسسات آموزشی و از توسعه پروژههای مسکونی تا آزمایشگاهها و مراکز تحقیقی، فعالیت کند.
برای اجرای تأسیسات ساختمان نیاز است تا در هر بخش، از متخصصین آن زمینه کمک گرفت، بنابراین میتوان گفت که تخصص مهندسی مکانیک ساختمان هر جنبه از مهندسی MEP را پوشش میدهد.
مهندسی مکانیکی جنبه مهمی از ارائه یکپارچه خدمات از قبیل گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع HVAC، مدلسازی دینامیکی سیال محاسباتی CFD، سیستمهای بارگیری و دفع زباله، کنترل محیطی، سیستمهای کنترل و اتوماسیون ساختمان، برنامهریزی انرژی و فیلتراسیون هوا را مورد هدف قرار میدهد.
آشنایی با سیستم تهویه مطبوع صنعتی (CAC)
گرچه از نظر تئوری می توان هر سیستم تهویه مطبوع را برای هر ساختمانی استفاده کرد ولی در عمل به دلیل وجود عواملی چون هزینه های سرمایه گذاری ، محدودیت های فضایی ، طرح معماری موقعیت محلی ساختمانی ، تعداد سیستم های تهویه مطبوع مناسب برای هر ساختمان محدود خواهد بود.
اما با به کار کارگیری سیستم های تهویه مطبوع CACمیتوان عوامل ذکر شده را در انواع ساختمان ها بهبود بخشید.
از مزایای سیتمهای تهویه مطبوع CACمیتوان به موارد زیر اشاره داشت:
۱-ساده بودن سیستم تهویه مطبوع
۲-اشغال فضای کمتر در ساختمان جهت به کار گیری تهویه مطبوع ساختمان
۳-مصرف انرژی کمتر با توجه به واحد بودن سیستم تهویه مطبوع
۴-مصرف کمتر لوله و اتصالات با توجه به مرکزی بودن سیستم
سیستمهای تهویه مطبوع مرکزی CAC معمولاً در ساختمان هایی زیر کاربرد دارند:
عمومی و تجاری ( ساختمان های اداری ، کتابخانه ها ، مراکز حمل و نقل )
ساختمان های مسکونی ( تک واحدی ، چند واحدی ، آپارتمانی )
ساختمانهای آموزشی ( مهد کودک ها ، دانشکاها ، مدارس )
ساختمانهای تجمعی ( آمفی تاترها ، استودیوم ها )
ساختمانهای اقامتی ( خوابگاه ، هتل ها )
مراکز بهداشتی و درمانی ( بیمارستانها )
تاسیسات گاز رسانی
سیستم گازرسانی در تاسیسات ساختمانی زیر مجموعه تاسیسات مکانیکی است و قوانین و مقررات را شرکت گاز و سازمان نظام مهندسی تعیین میکند. مسیر لولهکشی و انشعابات گاز باید بر اساس قوانین و مقررات این دو سازمان باشد. اجزای تاسیسات گازرسانی شامل: علمک، رگولاتور، کنتور گاز، بست، شلنگ، شیر مصرف گاز، برچسب انرژی و شیر ترموستات است.
تاسیسات بهداشتی بخش مهمی از تاسیسات ساختمانی را شامل میشود؟
تاسیسات بهداشتی از مهمترین بخشهای تاسیسات ساختمانی مکانیکی است و در واقع همان سیستم آب و فاضلاب است. برای جابهجایی آب در ساختمان دو سیستم در تاسیسات بهداشتی وجود دارد که به صورت موازی و هماهنگ عمل میکنند. یک شبکه از تاسیسات بهداشتی آب آشامیدنی را تامین میکند و شبکه دیگر تاسیسات بهداشتی مواد ضایعات در لولهها یا همان فاضلاب را خارج میکند.
آب مصرفی از طریق منبع اصلی و به وسیله لولهها تامین میشود و به سایر نقاط ساختمان منتقل میشود، برای انتقال آب به نقاط مختلف ساختمان باید به نیروی جاذبه غلبه کرد. سیستم فرعی دیگری که در تاسیسات بهداشتی یا سیستم آب و فاضلاب قرار دارد که هدف آن تامین آب گرم مورد نیاز تجهیزات است و از دیگ بخار و یا گرمکن استفاده میکند. معمولا در سیستم فاضلاب در تاسیسات بهداشتی ساختمانی از لولههای بزرگ استفاده میکنند، چون غلبه به نیروی جاذبه و جابهجایی بهتر انجام میشود.
لولهکشی و اتصالات آن بخش مهم تاسیسات بهداشتی را تشکیل میدهد. همانطور که اشاره شد هدف تاسیسات بهداشتی و لولهکشی استفاده از آب آشامیدنی و خروج آبهای اضافی است. لولهکشی باید در تاسیسات بهداشتی باید باید قوی و با دوام باشد، که نتیجه آن عمر تاسیسات ساختمانی نیز افزایش پیدا میکند. جنس لولهها از فولاد، مس، برنج، پلاستیک و سایر مواد غیرسمی ساخته میشوند. جنس لولههای فاضلاب در تاسیسات بهداشتی از آهن، فولاد، مس و سیمان آزبست است.
تاسیسات الکتریکی ساختمانی
تاسیسات الکتریکی در تاسیسات ساختمانی شامل سیستم روشنایی، اطفاء حریق، آنتن مرکزی و… است. برق ساختمان از شرکت برق تامین میشود. تاسیسات الکتریکی برق لازم برای روشنایی، گرما و سایر تجهیزات و لوازم برقی تاسیسات ساختمانی و خانه را تامین میکند.
رعایت نکات ایمنی در تاسیسات الکتریکی موضوع مهمی است. تاسیسات الکتریکی مدار انشعابی دارد تا برق فضاهای داخلی ساختمان را تامین میکند. سیمپیچی در مدار تاسیسات الکتریکی بر اساس مقدار جریانی که حمل میکند، است. تابلو توزیع برق در تاسیسات الکتریکی فیوز یا برقشکن دارد که در صورت بالا رفتن جریان در سیمپیچی، مدار را قطع میکند.
سیستمهای برق در تاسیسات الکتریکی باید توسط مهندس برق طراحی شود ولی دانستن اطلاعاتی مانند محل تجهیزات روشنایی، خروج و محل توزیع برق و کلیدها برای مهندسان طراح و معمار ضروری است تا بتوانند عملکرد آنها را کنترل کنند.
سیستمهای برق در تاسیسات الکتریکی ساختمانی شامل:
- منبع تغذیه و توزیع
- سیستمهای اطلاعاتی و مخابراتی
- سیستمهای کنترل
- سیستمهای امنیتی و دسترسی
- سیستمهای تشخیص و زنگ خطر
- روشنایی داخلی و خارجی
تاسیسات الکتریکی ساختمان شامل:
- نوع چراغها و روشنایی مناسب برای فضاهای مختلف
- نحوه کنترل روشنایی به روشهای سنتی و یا هوشمند
- برآورد میزان برق عادی و اضطراری مورد نیاز پروژه و چگونگی تامین و توزیع آن
- بررسی و اجرای سیستمهای صوتی، تلفن، شبکه، آنتن مرکزی و …
- نصب و اجرای سیستمهای امنیتی دوربین مدار بسته، دزدگیر، اعلام حریق و …
- اجرای سیستمهای ایمنی همانند برق گیر و اتصال به زمین
اجرای تاسیسات الکتریکی در ساختمان شامل:
- ایجاد شیار روی دیوارها جهت نصب کلیدها، پریزها و لولههای برق
- سیم کشی و کابل کشی
- نصب کلید و پریز
- نصب تجهیزات و روشناییها
